Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “(Hava savunma sistemi) Biz ülkemizi bir noktaya kadar getirdik, ancak bununla yetinmiyoruz. Füze kabiliyetlerimizi artırmamız lazım. Sistemler sistemini, yani ‘Çelik Kubbe’mizi inşa ediyoruz.” dedi.
Erdoğan ayrıca, “Biz F-35’lerden de vazgeçmiş değiliz. Projeye dönüş niyetimizi muhataplarımızla görüşüyoruz.” ifadelerini kullandı.
Erdoğan, NATO Liderler Zirvesi için gittiği Hollanda’nın Lahey kentindeki temaslarının ardından yurda dönüşünde uçakta gazetecilere açıklamalarda bulundu ve soruları yanıtladı.
Erdoğan, Avrupa Atlantik güvenliğinin krizler, çatışmalar ve savaşlarla sınandığı bir dönemde Lahey Zirvesi’ni gerçekleştirdiklerini belirtti.
Uluslararası basın toplantısında zirveye ve alınan kararlara dair detaylı bilgilendirmeyi yaptığını ifade eden Erdoğan, müttefiklerin savunma harcamalarını artırmalarının Zirve’nin en öncelikli gündemi olduğunu söyledi.
Savunma harcamalarının 10 yıllık sürede gayrisafi yurtiçi hasılaların yüzde 5’i düzeyine çıkartılmasında mutabık kalındığını anımsatan Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Esasen yüzde 5’i yakalamaya en yakın ülkelerden biriyiz. Bunun için müttefikler arasındaki kısıtlamaların kaldırılması çok önemli. Keza, Avrupa Birliği üyesi olmayan müttefiklerin, milli savunma ve güvenlik girişimlerine katılımının garanti altına alınması gerekmektedir. Müttefiklerin Ukrayna’ya destekleri ve savaşın akıbeti, zirvede en fazla konuşulan bir diğer konuydu. 24 Haziran günü Hollanda Kralı’nın ev sahipliğindeki akşam yemeğine Ukrayna Devlet Başkanı, kıymetli dostum Volodimir Zelenskiy de katıldı. Türkiye olarak, bu acımasız savaşın adil ve kalıcı barışla sonlandırılması için çabalarımızı sürdürüyoruz. Önümüzdeki dönemde görüşmelerin üçüncü turuna ev sahipliği yapmak üzere taraflarla diyalog halindeyiz.”
– İkili görüşmeler
Erdoğan, Zirve’de, Gazze’de Filistin halkına yönelik soykırıma bir kez daha dikkati çektiğini ifade etti.
İsrail’in güvenliğinin ancak komşularının istikrar ve refahından geçtiğinin altını çizdiğini vurgulayan Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“İran-İsrail arasındaki çatışmaları da etraflıca görüşme fırsatımız oldu. Ateşkesin kalıcı olması bu aşamada çok ama çok önemli. Zirvede birçok ikili görüşme de yaptım. ABD Başkanı Donald Trump, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Hollanda Başbakanı Dick Schoof, Romanya Cumhurbaşkanı Nicuşor Dan, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ile ikili görüşmeler gerçekleştirdik. Görüşmelerde tüm bu ülkelerle ikili ilişkilerimizi, Ukrayna-Rusya Savaşı, İsrail-İran gerilimi, Gazze’deki insani kriz, Suriye’deki son durum gibi gündem başlıkları başta olmak üzere birçok konuyu ele aldık. Türkiye’nin bu konulardaki görüş ve önerilerini muhataplarımıza birinci ağızdan ilettim. Bu zirvenin Türkiye için bir başka önemli yönü, gelecek sene zirveye ev sahipliği yapma önerimizin kabul edilmesiydi. 2026 yılında NATO Liderler Zirvesi’ne ev sahipliği yapacak, müttefiklerimizi bu vesileyle inşallah Türkiye’de ağırlayacağız.”
– ABD Başkanı Trump ile görüşme
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Trump birkaç kez sizin gıyabınızda, sizinle ilgili çok mültefit sözler söylemişti. Bu sözlerden sonra ilk kez buluştunuz. Nasıl bir atmosferde gelişti görüşmeniz? Görüşmede, Gazze’deki soykırımın sona erdirilmesi konusunda, bir irade beyanınız oldu mu? sorusu üzerine, şunları paylaştı:
“Dostum Trump ile verimli bir görüşme gerçekleştirdik. Sayın Trump ile ikili ilişkilerimizden NATO ortaklığına, bölgesel ve küresel meselelere kadar pek çok başlığı ele aldık. Biliyorsunuz, ABD ile 100 milyar dolar ticaret hacmi hedefimiz var. Bu hedefe ulaşmak arzusundayız. Bölgemizdeki çatışmaları ve gerilimleri ele alma fırsatı bulduk. İsrail-İran arasındaki ateşkesteki gayretlerine atıfta bulunarak, Gazze ve Rusya-Ukrayna’daki çatışmaların sonlandırılması konusunda da aynı gayretin beklendiğini ifade ettim. Gazze’deki insani krizin sona erdirilmesinin önemini vurguladık. Türkiye’nin bu konuda tarihi ve vicdani sorumluluğu var. Bu vahşet devam edemez. Gazze’de kan durmadıkça hiç kimse kendini güvende hissedemez. Birileri rahatsız olsa da biz bu gerçekleri söylemekten çekinmeyeceğiz.”
– “Yeter ki diyalog kanallarını açık tutalım ve çözümü isteyelim”
Erdoğan, çözüm perspektifiyle yaklaşıldığında, adil ve kalıcı çözüme ulaşabileceğini dile getirdi.
“Yeter ki diyalog kanallarını açık tutalım ve çözümü isteyelim” ifadesini kullanan Erdoğan, bölgenin yeni gerilimlere, çatışmalara kesinlikle tahammülünün olmadığını belirtti.
İsrail’in insani yardımların gönderilmesinde Kızılhaç’a dahi engel olduğuna dikkati çeken Erdoğan, “Bunun üzerinde de durduk. Bölgemizin ihtiyacı, daha fazla barış, daha fazla huzur ve daha fazla istikrardır. Çözümleri içeren yaklaşımımızı Sayın Trump’a aktardık ve kendisinden bu konuda destek bekliyoruz. Trump önerilerimize olumlu yaklaştı.” dedi.
– Hava savunma sistemleri
Erdoğan, “İran-İsrail savaşı gösterdi ki hava hakimiyeti çatışmalarda oldukça belirleyici unsur. ABD Başkanı Trump ile görüşmenizde F-35’ler gündeme geldi mi? Rusya’dan satın alınan S-400’ler bu ihtiyacı karşılamak için yeterli olur mu? Bu noktada müttefikler arası kısıtlamaları kaldırma zamanı geldi mi sizce?” sorusu üzerine, hava savunma sisteminin sadece S-400 ile bitmediğini dile getirdi.
Bunu son günlerde kamuoyunun da yakından gördüğünü, çok katmanlı bir sistemler bütününü oluşturmanın şart olduğunu vurgulayan Erdoğan, şöyle devam etti:
“Çeşitli irtifalarda füzelerimizin olması ve bunların bir vücudun organları gibi uyumlu çalışması çok önemli. Biz ülkemizi bir noktaya kadar getirdik ancak bununla yetinmiyoruz. Füze kabiliyetlerimizi artırmamız lazım. Sistemler sistemini, yani ‘Çelik Kubbe’mizi inşa ediyoruz. Farklı irtifalardaki hava savunma sistemlerini, algılayıcılarımızı, elektronik harp sistemlerini bir araya getirerek sistemler sistemini hayata geçiriyoruz. Bizim bu noktada yerli ve milli imkanlarla geliştirdiğimiz SİPER’lerimiz, KORKUT’larımız, HİSAR’larımız, SUNGUR’larımız ve nice güzide silah sistemlerimiz bulunuyor. Biz, ‘nasıl olsa birinden alırız’, ‘nasıl olsa paramız olduğu müddetçe bize bu sistemleri satarlar’ anlayışıyla köşemizde otursaydık, bunlar olur muydu? Olmazdı.”
– F-35 projesi
Erdoğan, parayla müttefiklerden silah alamadıkları günlerin olduğunu hatırlattı.
“Kendimiz yaparız, hem de en iyisini yaparız” dediklerinde dalga geçenlerin olduğuna da şahit olduklarını dile getiren Erdoğan, şunları kaydetti:
“Kendi İHA’mızı, SİHA’mızı, milli muharip uçağımızı, KAAN’ı ürettik. Bazıları KAAN’a başladığımızda, onu ‘kalorifer peteği’ diye aşağılamaya kalktılar. Bunları hep birlikte yaşamadık mı? KAAN bugün göklerde. Her projenin engellenmesi için beşinci kol faaliyeti yürütenleri benim milletim çok iyi biliyor. Biz, F-35’lerden de vazgeçmiş değiliz. Projeye dönüş niyetimizi muhataplarımızla görüşüyoruz. F-35 programı, teknik olduğu kadar siyasi bir süreçtir. Türkiye haksız yere program dışı bırakılmıştır. Müttefiklik ruhuyla bağdaşmayan bu adımı hep eleştirdik. Sayın Trump ile yaptığımız görüşmelerde konuyu ele aldık, teknik düzeyde görüşmelere başlandı. İnşallah ilerleme sağlayacağız.”
