İktisatbank’ın 15 Ağustos 2025’e ilişkin Günlük Piyasa Analiz ve Yorumu şu şekilde:
Dün sabahki bültenimizde, ağırlıklı olarak Fed ile Trump arasındaki gelişmelere odaklanarak, ABD’de zayıf gelen makro ekonomik verilerin ardından Fed üzerindeki faiz indirim baskısının belirgin şekilde arttığını vurgulamıştık. Beklentilerin altında kalan istihdam verisiyle koltuğundan olan İstatistik Kurumu Başkanı’nın ardından, TÜFE (tüketici) enflasyonunun da beklentiyi karşılayamaması tabloyu daha da pekiştirmişti. Piyasalar, Eylül ayında Fed’den faiz indirimi beklerken, Hazine Bakanı Bessent’in 50 baz puanlık indirim ihtimalinin masada olduğunu söylemesi risk iştahını yükseltirken, doların değer kaybetmesine neden olmuştu.
Başkan Trump ve ekonomi yönetimi Fed’in geç kaldığı görüşünden hareketle tam saha pres uygulamaya devam ederken, artan risk iştahının bir yansıması olarak başta hisse senetlerini devamında ise kripto paralar dün sabah saatlerinde tüm zamanların rekor seviyesini yükseldi. Hatta bültenimizde, bu kadar iyimserliğin bize fazla geldiğine vurgu yaparak, herkesin geminin adeta bir tarafına yaslandığını, önüne arkasına bakmadan dolar sat tarzı ‘kalabalık’ ve konforlu işlemlere girdiğini, bu tip pozisyonlanmanın bizleri her daim korkuttuğuna yer vererek yaşanan ciddi risk iştahın adeta sorgulamıştık.
Dün günün ikinci yarısında ABD’de açıklanan üretici enflasyonu, hem Fed’in imdadına yetişti, hem de öne çıkardığımız endişemizi bir nebze de olsun haklı çıkardı. Şöyle ki, Trump’ın uyguladığı gümrük tariflerinin Fed’in endişe ettiği üzere enflasyonist bir baskı yaratmaya başladığını teyit eden ÜFE (üretici) enflasyonu yüzde 2,5 olan beklentinin oldukça üzerinde yüzde 3,3 olarak açıklanırken, çekirdek ÜFE ise yüzde 3,7 artış kaydetti (beklenti yüzde 3,0). Fed’in elini kuvvetlendiren veri ardından vadeli kontratlarda bir nebze de olsun faiz indirim çığlığının azaldığını gördük. Elbette sadece tek bir veriye bel bağlayarak majör bir değişimden henüz söz edecek pozisyonda olmasak da, ABD verilerinin enflasyonist baskılarının kuvvetlendiğini göstermesi lâkin Trump’ın da baskılarının devam etmesi durumunda piyasanın tedirgin olabileceğini ve bunun da yeniden karşımıza tansiyon artışı olarak çıkabileceğini göz ardı etmemek gerekiyor. Bu minvalde bundan sonra açıklanacak ABD verilerini daha da büyük bir önemle takip edeceğiz.
ABD’de dün açıklanan üretici enflasyonunun beklentilerin oldukça üzerinde sonuçlanması ardından dolar bir nebze de olsun kayıplarını telafi etti. DXY’nin günü yükselişle tamamlaması ardından EURUSD paritesi dün sabah saatlerinde 1,1715 seviyesine kadar yükselmesi ardından 1,1630 seviyelerine geri çekildi. Benzer bir şekilde uzun bir süredir hedeflediğimiz 125bin dolar seviyesine kadar dün sabah saatlerinde yükselen bitcoin, 118bin dolar seviyesine geri çekilirken, ralliye oldukça geç katılan ama son düzlükte ciddi bir tempo yakalayan ethereum, üç kez kırmızı kart gördüğü 4,100 dolar seviyesini aşması ardından soluğu direkt olarak ön plana çıkardığımız tüm zamanların zirvesi olan 4,800 dolarda aldıktan sonra kâr satışlarına hafif de olsa sahne oldu. Altının ons fiyatı, jeopolitik cephede önemli bir zirve öncesi bekle ve gör stratejisine geçerek 3,350 dolar seviyesinin etrafında dar bantta salındığını gördük. Teknik mânâda, aşağıda 3,300 yukarıda ise 3,440 dolar seviyelerini takip ediyoruz. Geçildiği yöne doğru hareketin ivme kazanmasını bekliyoruz.
ABD’de S&P ve Nasdaq peşpeşe iki gün kapanış rekoru kırmaları ardından dün açıklanan güçlü ÜFE verisi sonrası geceyi yatay bir şekilde tamamladı. Bu sabah Pasifik’in diğer ucunda iyimser bir tablonun hâkim olduğunu görüyoruz. Japonya ekonomisi, ABD’nin yeni gümrük tarifelerine rağmen ikinci çeyrekte yıllık bazda yüzde 1 büyüyerek beklentilerin (yüzde 0,4) üzerinde performans gösterdi. Tarifler nedeniyle otomotiv ihracatı ve Asya’daki teknoloji üreticilerinin son dakika siparişleri geçici bir ivme sağlasa da, büyümenin sürdürülebilir olmadığını düşünüyoruz. Altı gün peşpeşe yükselerek rekor kıran lâkin dün kâr satışlarına sahne olan gösterge endeks Nikkei, verinin de yardımı ile bu sabah yüzde 1 yükseliş kaydetti.
Öte yandan, Çin ekonomisi, temmuz ayında sanayi üretiminde yıllık yüzde 5,7 ile sekiz ayın en düşük artışını kaydederken, perakende satışlardaki büyüme yüzde 3,7’ye gerileyerek iç talepteki zayıflığı ortaya koydu. ABD ile yapılan geçici gümrük tarifesi ateşkesi ihracata kısa vadeli destek verse de, düşük yurt içi talep, emlak sektöründeki uzun süreli durgunluk, zayıf kredi büyümesi ve aşırı rekabet ekonomiyi baskılamaya devam ettiğin görüyoruz. Zayıf veriye rağmen Şangay borsası da bu sabah yüzde 0,5 yükseliş kaydetti.
ABD Başkanı Trump ile Rusya lideri Putin, Alaska’daki Soğuk Savaş döneminden kalma bir askeri üste Ukrayna savaşı ve olası nükleer silah kontrol anlaşması gündemiyle bir araya geldi. Trump, Putin’in bir anlaşmaya hazır olabileceğini söylerken, asıl kritik adımın Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’in de yer alacağı ikinci bir zirve olacağını vurguladı. Avrupa ve Ukrayna, ilk görüşmede toprak pazarlığı riskinden endişe etse de Trump’ın çarşamba günü yaptığı telekonferansta Ukrayna’nın sürece dâhil edilmesi ve güvenlik garantileri konusunda olumlu sinyaller vermesi kaygıları bir nebze azalttı. Az sonra Alaska’da sonuçlanacak zirvede hemen bir sonuç beklenmese de, görüşme sonrası iki tarafın resmî açıklamada bulunacağını not edelim. Trump, AB liderlerinin olası ikinci tur toplantılara katılabileceğini de açıkladı. Görüşmenin, savaşın gidişatına yönelik kritik bir dönemeç olabileceği düşünüyoruz. Azerbaycan-Ermenistan, Rusya-Ukrayna derken, belki 51 yıldır bitmeyen Kıbrıs sorunu da bir noktada gündeme gelir!
Türk mali piyasalarında ise dün günün ilk yarısında TCMB Başkanı Karahan, yılın üçüncü enflasyon raporu sunumu için kameraların karşısına geçti. TCMB, hedef ve tahminleri ayrıştırarak önemli bir metod değişikliğine gitti. Buna göre 2025 sonu ara hedef yüzde 24 olarak korunurken tahmin bandı yüzde 25-29 aralığında belirlendi. 2026 sonu ara hedef yüzde 16, tahmin bandı ise yüzde 13-19 oldu (önceki orta nokta yüzde 12 idi, 4 puanlık yukarı revizyon yapıldı). 2027 için ara hedef yüzde 9 olarak açıklandı ancak tahmin bandı sunulmadı. Banka, sıkı para politikasının süreceğini vurgularken talep koşullarının dezenflasyona desteğine dikkat çekti; konut ve eğitim kalemlerindeki katılığı öne çıkardı. Başkan Yardımcısı Akçay’ın TL’de sınırlı reel değerlenme veya kayda geçmeyecek düzeyde değer kaybı öngörüsü dikkat çekerken, Karahan’ın rezerv biriktirmeye hedef olmaksızın devam mesajı öne çıkan diğer bir başlık oldu. Piyasa etkisini nötr olarak yorumladık.
Öte yandan, her hafta perşembe günü olduğu üzere, TCMB ve BDDK’nın haftalık bültenlerini enine boyuna irdeledik. 8 Ağustos ile sona eren haftada, parite etkisinden arındırılmış seriye göre toplam DTH, tüzel kişilerden kaynaklı bir şekilde 1,5 milyar dolar artış kaydetti. Ay sonu TL ihtiyacı veya vergi ödemelerinin yarattığı döviz bozum ihtiyacının bir kısmı geri yerine konulmuş. BDDK verisine göre ise KKM stoğu azalmaya devam ederek dolar bazlı ana parası 11,3 milyar dolara seviyesine kadar geriledi. KKM dâhil DTH’ın toplam mevduat içinde payı yüzde 40 ; TL’nin payı ise yüzde 60 seviyesinin kıyısında kalmaya devam etti. En güncel verilere göre, TCMB’nin net yabancı para pozisyonu 13 Ağustos valörlü işlemlerde artı 41,3 milyar dolar ile neredeyse son beş ayın zirvesini gördü. Bu rakamın 28 Nisan tarihinde 8 milyar dolar seviyesine kadar gerileyerek keyfimizi kaçırdığını, 19 Mart öncesinde ise 58,5 milyar olduğunu not edelim (bakınızı grafik). Yabancının menkul kıymet pozisyonunda 8 Ağustos haftasında net anlamda yaklaşık 0,9 milyar dolar azaldı. Hisse senetlerine ilişkin ilgi 78 milyon dolar ile ile devam ederken, DİBS kesin alımda 417 milyon dolar, eurobondlarda ise 570 milyon dolar net çıkış oldu.
Bugünün ver gündeminde ABD’de açıklanacak perakende satışlar verisi önemle takip edilecektir. Özellikle, verinin stagflasyon endişelerine katkı koyup koymayacağına balacağız. Önümüzdeki hafta gözler, merkez bankalarının zirvesi olarak takip edilen ve önemli mesajların verildiği Jackson Hole toplantılarında olacaktır.
