Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP) Çevre ve İklim Politikalarından Sorumlu Merkez Yönetim Kurulu (MYK) üyesi Çevre Mühendisi Yasemin Çobanoğlu, “Göz yumulan her atık geleceğimizi kirletiyor” diyerek, peynir altı suyunun çevreye verdiği zarara dikkat çekti.
Çobanoğlu yaptığı yazılı açıklamada, Lefkoşa Türk Belediyesi’nin (LTB) defalarca yaptığı uyarılara ve arıtma yükümlülüğüne rağmen süt ürünleri üreticilerinin, peynir altı suyu atıklarını kontrolsüz bir şekilde doğaya bırakmaya devam ettiğini savunarak, bunun sadece bir çevre kirliliği değil, sistematik bir çevre suçu olduğunu ileri sürdü.
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ve ilgili denetim makamlarını sessizliği nedeniyle eleştiren Çobanoğlu, “Çevrenin korunması, yalnızca belediyelerin değil, doğrudan Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın Anayasal sorumluluğudur. Tarım Bakanlığı yalnızca üretimi değil, üretimin çevresel etkilerini de yönetmekle yükümlüdür” dedi.
Peynir altı suyunun, peynir üretiminde sütün kesilmesiyle elde edilen sıvı bir yan ürün olduğunu ifade eden Çobanoğlu, 2023 yılı verilerine göre, sadece Haspolat Merkezi Atık Su Arıtma Tesisi’ne günde 257 ton peynir altı suyu verildiğini kaydetti.
Bunun dışında günlük 10 tonun üzerinde süt işleyen fabrikalardan toplanabilecek peynir altı suyunun günde 250 ton olduğunu belirten Çobanoğlu, yapılan analizlerde bu atık su içerisindeki kuru madde oranının yüzde 6,5 olduğunu ifade etti.
Peynir altı suyunun, sanıldığı gibi zararsız bir sıvı olmadığını, yüksek düzeyde organik madde, protein, tuz ve laktoz içerdiği için doğaya kontrolsüz verildiğinde çok ciddi tahribat yarattığını kaydeden Çobanoğlu, bir litre peynir altı suyunun, arıtılmadan bırakıldığında evsel atığın birkaç katı kadar çevre yükü yarattığına da dikkat çekti.
Tarım Bakanlığı ve Çevre Koruma Dairesi’nin, peynir altı suyu gibi yüksek çevresel etkili atıklar için zorunlu arıtma tüzükleri yayımlaması gerektiğini belirten Çobanoğlu, üreticilerin, Çevre Yasası ve tüzüklerine ayrıca uluslararası çevresel sertifikasyon kriterlerine uyumlu çalışması, “Kirleten Öder Prensibi”ni kabullenmesi gerektiğini savundu.
Bu yükümlülükleri karşılamaları için üreticilere teknik ve mali destek verilmesi gerektiğini kaydeden Çobanoğlu, “Belediyelerin altyapı yükü azaltılmalı, çevreyi koruyan üreticiler ödüllendirilmelidir. Denetimler şeffaf şekilde yürütülmeli, halkla paylaşılmalıdır” diyerek, Tarım Bakanlığı ve tüm yetkilileri göreve çağırdı.
